تصاویر مهمترین وقایع سال 2013
گروگانگیری در تاسیسات گازی شهر ان امیناس در شرق الجزایر در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۳ که توسط پیکارجویان مرتبط با القاعده صورت گرفت، دهها کشته بر جای گذاشت.
آزمایش اتمی کره شمالی از سوی جامعه بینالمللی و شماری از کشورهای جهان به شدت محکوم شد. این کشور اعلام کرد که "یک بمب سبکتر و کوچکتر اتمی اما با قدرت انفجاری بسیار بیشتر از بمبهای اتمی قبلی را با موفقیت آزمایش کرده است."
شهاب سنگ به هنگام عبور از جو، بر فراز کوهستانهای اورال در مرکز روسیه متلاشی شد و تکه های آتشین آن سر مردم ریخت و صدها نفر را زخمی کرد.
پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر کاتولیکهای جهان ۲۸ فوریه ۲۰۱۳ از سمت خود استعفا داد، استعفایی که برای اولین بار در ۶۰۰ سال اخیر اتفاق افتاد و بسیاری را شگفتزده کرد.
کاردینال خورخه ماریو برگولیو از آرژانتین، اسقف اعظم کلیسای بوئنوس آیرس به عنوان رهبر جدید کلیسای کاتولیک انتخاب شد و لقب پاپ فرانسیس را برای خود برگزید.
وقوع دو انفجار در نزدیکی خط پایان مسابقه ماراتن بوستوندر آمریکا حداقل دو کشته و تعدادی زخمی برجای گذاشته است. سه تن، از جمله کودکی هشت ساله، در جریان انفجار بمبها کشته شدند و بیش از ۱۷۰ نفر زخمی شدند.
فروریختن ساختمانی هشت طبقه در داکا، پایتخت بنگلادش بیش از ۵۰۰ کشته بر جای گذاشت. در این ساختمان چندین کارگاه دوزندگی با حدود دو هزار کارگر مستقر بودند.
ادوارد اسنودن فاش ساخت که آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا اطلاعات مربوط به مکالمات دهها میلیون نفر از اتباع آن کشور را ردیابی و جمع آوری می کند. افشاگریهای او هنوز ادامه دارد و باعث شده تا درخواستها برای کنترل فعالیتهای این آژانس بیشتر شود.
سیل و رانش زمین در ایالت اوتاراکند در شمال هند صدها کشته بر جای گذاشت و بیش از هشتاد هزار نفر بیخانمان شدند.بارش باران سنگین، جاری شدن سیل و رانش زمین همچنین صدها خانه را ویران کرد و راه های ارتباطی را از میان برد.
٣ ژوئیه ارتش مصر محمد مرسی، رئیس جمهوری را که حدود یک سال پیش پس از پیروزی در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری، قدرت را در دست گرفته بود برکنار کرد و این سمت را به یک رئیس جمهوری موقت سپرد. او به توطئه و همکاری با نیروهای خارجی برای اقدامهای تروریستی متهم شده است.
گروگان گیری در مرکز خرید وستگیت در نایروبی پایتخت کنیا دهها زخمی و کشته بر جای گذاشت و با کشته شدن گروهی از مهاجمان که از گروه شباب بودند، پایان یافت.
توفان هایان در فیلیپین بیش از سه هزار و پانصد نفر را کشت و نیم میلیون نفر را بیخانمان کرد.
ایران و قدرتهای جهانی، در پی مذاکراتی فشرده در ژنو سوئیس سرانجام به یک توافق مقدماتی دست پیدا کردند که بر اساس آن تلاش خواهند کرد که در ظرف شش ماهه آینده در مورد برنامه هستهای ایران به یک توافق نهایی دست پیدا کنند.
جَنگ سونگ تِک، یکی از بانفوذترین دولتمردان و شوهر عمه کیم جونگ اون رهبر کره شمالی اعدام شد. این اعدام نگرانیها از ثبات در این کشور اتمی را افزایش داد.
نلسون ماندلا، رئیسجمهوری پیشین آفریقای جنوبی و برنده جایزه صلح نوبل در ۹۵ سالگی درگذشت.
سیارات بیگانه کشف شده در سال 2013
در سال 2013 میلادی سیارات فراخورشیدی متعددی با ویژگیهای مشابه زمین یا ابرزمینهای پرجرم شناسایی شدند؛ در ماههای پایانی این سال و بر اساس جدیدترین دادههای نجومی، تعداد سیارات فراخورشیدی از مرز 1000 سیاره عبور کرد.
دادههای جدید تلسکوپ فضایی کپلر نشان میدهد، حدود 17 درصد از ستارگان کهکشان راهشیری در مدار خود دارای سیارات بیگانهای شبهزمین هستند؛ راهشیری میزبان دست کم 100 میلیارد ستاره است و از هر شش ستاره، یک ستاره میزبان سیارات بیگانه شبیه زمین است.
در این گزارش مهمترین سیارات بیگانه فراخورشیدی که طی سال 2013 شناسایی شدند را مرور میکنیم.
ژانویه 2013
شبیهترین سیاره به زمین تاکنون
اخترشناسان ناسا مدعی کشف شبیهترین سیاره به زمین و بهترین نامزد میزبانی حیات توسط تلسکوپ فضایی کپلر شدند.
سیاره شبه زمین KOI 172.2 با قطری 1.5 برابر زمین در منطقه قابل سکونت ستاره میزبان واقع شده که به معنای احتمال وجود آب به شکل مایع و داشتن گرانشی شبیه زمین است؛ طول یکسال در این سیاره 242 روز است.
کشف 42 سیاره بیگانه توسط منجمان آماتور
گروهی از منجمان آماتور با استفاده از دادههای تلسکوپ فضایی کپلر موفق به کشف 42 سیاره فراخورشیدی شامل 15 سیاره با قابلیت بالقوه سکونت و یک سیاره بزرگ در ابعاد سیاره مشتری به نام PH2b شدند.
کوچکترین سیاره فراخورشیدی
اخترشناسان موفق به شناسایی یک سیاره کوچک در ورای منظومه شمسی شدند که کوچکترین نمونه در میان بیش از 800 سیاره فراخورشیدی کشفشده محسوب میشود.
سیاره کپلر-37b یکی از سه سیاره حاضر در مدار یک ستاره زرد رنگ مشابه خورشید است که در صورتفلکی بربط در فاصله 210 سال نوری از زمین واقع شده است.
فوریه 2013
سیاره نوزاد در رحم ستارهای
با بررسی هزاران تصویر نزدیک مادونقرمز، اخترشناسان موفق به کشف سیاره در حال شکلگیری در اطراف یک ستاره بسیار جوان شدند.
سیاره نوزاد درون یک دیسک گازی در اطراف ستاره جوان HD100564 رصد شد؛ این ستاره در فاصله 335 سال نوری و در صورت فلکی مگس واقع شده است.
ژوئن 2013
کشف مستقیم سیاره بیگانه در فاصله 300 سال نوری
توپ غولپیکر گازی HD 95086 b در اطراف یک ستاره جوان در فاصله 300 سال نوری از زمین کشف شد؛ این سیاره پنج برابر بزرگتر از سیاره مشتری به طور مستقیم توسط رصدخانه جنوب اروپا مشاهده شد.
سیاره فراخورشیدی اینشتین
اخترشناسان برای نخستین بار با استفاده از نظریه نسبیت خاص «آلبرت اینشتین» موفق به کشف یک سیاره فراخورشیدی شدهاند.
سیاره کپلر-76b با نام مستعار سیاره اینشتین، 25 درصد بزرگتر از مشتری است و در طبقه ابرمشتری داغ (hot Jupiters) جای میگیرد.
دو ریز نپتون در یک خوشه ستارهای
اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی کپلر موفق به شناسایی دو سیاره بیگانه کمی کوچکتر از نپتون در محیط خشن خوشه ستارهای باستانی NGC6811 در فاصله 3300 سال نوری با زمین شدند.
سیارات کپلر-66b و کپلر-67b کوچکتر از نپتون و بزرگتر از زمین هستند که در مدار ستارگان شبه خورشید در حال چرخش هستند.
اوت 2013
کمجرمترین سیاره فراخورشیدی
با استفاده از دادههای مادونقرمز تلسکوپ سوبارو، اخترشناسان موفق به کشف کمجرمترین سیاره فراخورشیدی در اطراف یک ستاره شبیه خورشید شدند.
فاصله سیاره GJ 504b با ستاره میزبان بیش از 43 برابر میانگین مسافت بین زمین و خورشید بوده و وزن آن حدود چهار برابر جرم سیاره مشتری است.
اکتبر 2013
سیارهای شش برابر زمین با جوی مملو از آب
یک سیاره غیرطبیعی شش برابر زمین که در فاصله 40 سال نوری خارج از منظومه شمسی واقع شده است، با وجود جو غنی از آب، بدلیل دمای بسیار بالا قابل سکونت نیست.
سیاره Gliese 1214 b در فاصله 40 سال نوری از منظومه شمسی در صورتفلکی مارافسای قرار داشته و در اطراف ستارهای سردتر از خورشید در حال چرخش است.
سیاره غولپیکر 2500 برابر زمین
اخترشناسان موفق به کشف سیاره MOA-2011-BLG-322 شدند که اندازه آن 2500 برابر زمین و هشت برابر مشتری است.
این سیاره غول پیکر در مدار ستارهای در فاصله 25 هزار سال نوری از زمین در حال چرخش است.
سیاره آوارهای فاقد ستاره میزبان
سیاره شناور آزاد PSO J318.5-22 در مدار هیچ ستاره میزبانی در حال چرخش نیست؛ این سیاره در فاصله 80 سال نوری از زمین قرار گرفته و جرم آن شش برابر سیاره مشتری است.
سیاراتی با کوتاهترین مدار شناختهشده
اخترشناسان موفق به کشف شش کاندیدای جدید سیارهای شدند که فاصله آنها با ستاره میزبان بقدری کم است که تقریبا در دورههای کمتر از 12 ساعت بدور ستاره در حال گردش هستند.
نوامبر 2013
دوقلوی داغ زمین در ورای منظومه شمسی
اخترشناسان برای نخستین بار موفق به کشف سیارهای در ورای منظومه شمسی شدند که از لحاظ اندازه مشابه زمین بوده و دارای مقادیر یکسان آهن و سنگ است.
سیاره کپلر-78b در اطراف ستارهای کوچکتر از خورشید در حال چرخش بوده و در صورتفلکی ماکیان در فاصله 400 سال نوری قرار دارد.
دستاوردهای علمی سال 2013
فهرست سالانه 10 دستاورد پیشگامانه برتر علمی که توسط مجله ساینس و انجمن پیشرفت علوم آمریکا در پایان هر سال انتخاب میشوند، منتشر شد.
این فهرست امسال شامل پیشرفتهای مهمی در زمینه فناوریهایی مانند سلولهای خورشیدی، روشهای ویرایش ژنوم و راهبردهای طراحی واکسن در سال 2013 بوده است.
جایگاه اول این فهرست به دستاوردی در زمینه ایمنیدرمانی سرطان اختصاص یافته است که سیستم ایمنی بدن را به مبارزه با سلولهای سرطانی هدایت میکند.دانشمندان برای چندین دهه بر این باور بودند که چنین رویکردی میتواند برای درمان سرطان وجود داشته باشد اما تبدیل آن به واقعیت بسیار سخت بود.
اکنون بسیاری از سرطان شناسان بر این باورند که گامی به این واقعیت نزدیک شدهاند چرا که دو روش مختلف در حال کمک به زیر مجموعهای از بیماران است.
یک نوع ایمنیدرمانی سرطان موسوم به سلولدرمانی T، سلوهای T فرد را که نوعی سلول سفید خون هستند، گرفته و از مهندسی ژنتیکی برای اصلاح کد ژنتیکی آنها بمنظور شناسایی و هدف قرار دادن سلولهای سرطانی استفاده میکند.
نوع دیگر به رفع انسداد سلولهای T پرداخته تا بتوانند یک حمله کامل را صورت دهند. این کار با استفاده از پادتنهایی صورت گرفته که پاد CTLA-4 و پاد PD-1 نام دارند.
در ادامه، این گزارش به معرفی سایر دستاوردهای برتر سال در حوزه علم از نگاه مجله ساینس و انجمن پیشرفت علوم آمریکا پرداخته است.
ژنتیک
روش ویرایش ژن CRISPR توسط دانشمندان موسسه فناوری ماساچوست در پژوهشی بر روی یک باکتری کشف شد، اما اکنون محققان از آن مانند یک چاقو برای عمل جراحی بر روی هر ژن استفاده میکنند. بیش از 10 تیم از محققان از این روش برای دستکاری ژنوم سلولهای گیاهان مختلف، حیوانات و انسان استفاده کردهاند.
انرژی جایگزین
نسل جدیدی از مواد سلول خورشیدی موسوم به سلولهای پروسکایت که تولید آنها ارزانتر و آسانتر از سلولهای سیلیکونی سنتی بوده، توجه زیادی را سال گذشته به خود جلب کرد. اگرچه این سلولها به اندازه سلولهای خورشیدی تجاری کارآمد نیستند، اما ارتقای آنها بسیار سریع است.
زیستشناسی
دانشمندان از ساختار یک پادتن برای طراحی یک آنتیژن برای یک ویروس تنفسی استفاده کردند که سالانه میلیون کودک زیر پنج سال را به بیمارستان میفرستد. آنتیژنها از اجزای اصلی تشکیلدهنده واکسن محسوب میشوند.
علم اعصاب
یک روش تصویربرداری جدید با شفاف کردن بافت مغز، شیوه بررسی این اندام توسط دانشمندان را تغییر داده و نورونها و دیگر سلولهای مغز را بیشتر از همیشه در معرض مشاهده قرار داده است.
فناوری CLARITY که توسط محققان دانشگاه استنفورد طراحی شده، به دانشمندان اجازه میدهد تا مغز و ساختارهای پیچیده آنرا بطور کاملا سالم و در شکل سه بعدی مشاهده کنند.
کالبد شناسی
محققان در سالی که گذشت، پیشرفتهای قابل توجهی در رشد اندامهای مقیاس کوچک انسان در شرایط آزمایشگاهی داشتند. این دستاوردهای شامل پرورش کبد، ریزکلیه و مغزهای کوچک بوده است. این اندامهای کوچک انسانی شاید مدلهای بسیار بهتری نسبت به حیوانات برای بررسی بیماریهای انسانی باشند.
فضا
پس از یک قرن پژوهش، دانشمندان در نهایت تائید کردند که ذرات پرانرژی پرتوهای کیهانی، از ابرهای ضایعات باقیمانده از ابرنواخترها نشات میگیرند.
سلولهای بنیادی
محققان با موفقیت توانستند سلولهای بنیادی را از جنینهای شبیهسازی شده انسان بدست بیاورند. آنها دریافتند که کافئین با تثبیت مولکولهای کلیدی در سلولهای حساس تخم انسان، نقش مهمی در این فرآیند ایفا میکند.
خواب
پژوهش بر روی موشها نشان داد که مغز پس از خواب بطور موثرتری خود را پاکسازی میکند. در طول خواب، این اندام کانالهای بین نورونها را گسترش داده که به جریان بیشتر مایع بیرنگ مغزی نخاعی در آنها کمک میکند.
این امر به مغز در بازیابی و ترمیم خود پس از یک روز کاری سخت و بیدار ماندن کمک میکند.
میکروب شناسی
دانشمندان با بررسی چندین تریلیون سلول باکتریایی درون بدن انسان توانستند نقشهای مهم این میکروبهای ریز را در سلامت نگهداشتن فرد شناسایی کنند. آنها به این نتیجه رسیدند که اکثر این میکروبها در حقیقت دوستان سلامت بدن انسان محسوب میشوند